«Παιδιόθεν καί εξ απαλών ονύχων,ού μην αλλά καί πατρόθεν καί από πάππου καί των άλλων προγόνων,την Αλβανίαν εμάθομεν να θεωρούμε επαρχία ελληνικήν...τούς δε Αλβανούς Έλληνας γνησιωτάτους καί ελληνικωτάτους»(Λουκάς Μπέλλος)
«Η διαίρεσις ημών Αλβανών καί Ελλήνων διευκολύνει το κράτος άλλων.Μίαν ημέραν εξυπνήσαντες,θα ίδωμεν αίφνης ότι απωλέσθημεν,νομίσαντες ότι αναγεννώμεθα»(εφημερίς «Νεολόγος» αριθ.φ.617,Κων/πολη 1870)
«Ελλάς άνευ Αλβανίας καί Αλβανία άνευ Ελλάδος ουδέν γενναίον δύνανται να επιτελέσωσιν εν τη Χερσονήσω τού Αίμου»(Νεοκλής Καζάζης)
«...Οί Έλληνες είνε Αλβανοί καί οί Αλβανοί είνε Έλληνες»(Βλάσης Γαβριηλίδης,ιδρυτής καί διευθυντής της εφημερίδος «Ακρόπολις»,1883)
«Όπου υπήρχον Αλβανοί άποικοι,έμειναν καί ζώσι σήμερον άθικτοι,αμόλυντοι,αδελφοί Έλληνες πάντες,υπερήφανοι διά τούτο..»(Αντώνιος Δ.Κεραμόπουλος)
«Ευγνωμοσύνης καθήκον,πολιτισμού υποχρέωσις ήτο,οί νεώτεροι Έλληνες ελευθερωθέντες τού τυρρανικού ζυγού καί ανεξάρτητον έθνος αποτελέσαντες να στρέψωσιν το βλέμμα των περί τα περί εαυτούς ομογενή φύλα καί τον εκπολιτισμόν τούτων,αν όχι την απελευθέρωσιν,μία των κυρίων ενασχολιών των να έχωσιν.Εκείνο δε, πέριξ τού οποίου πάσα μέριμνα Κυβερνητική καί ιδιωτική έπρεπε να περιστραφεί,είναι η Αλβανία,ο ιπποτικός εκείνος τόπος όστις διά των ανδρείων τέκνων του,τα μάλα συνετέλεσεν είς την απελευθέρωσιν τού τμήματος τούτου της Ελλάδος..»(Κων/νος Χ.Βάμβας)
«Επί των οροπεδίων της Αλβανίας απαντώνται πλείστοι νομάδες καί ποιμένες λαοί,παρ' οίς ανευρίσκονται Ομηρικά έθη καί ήθη καί έθιμα.Εν τη Αλβανία πολλαί σκηναί της Ιλιάδος καί της Οδυσσείας αλλά καί της Αινειάδος διαδραματίζονται πολλά ολίγον αυταίς παραλάσσουσαι»(ελληνική εφημερίς της Ρουμανίας «Δεκέβαλος» 1874,αρ.2 καί 7)

Τρίτη 13 Μαρτίου 2018

ΑΡΒΑΝΙΤΙΚΟΣ ή ΧΑΣΑΠΙΚΟΣ

Ο χορός των «μακελάρηδων» της Πόλης
«Τρε παπόρ ουγκρέν ε βαν νε Σταμπόλ νε βέντ ε ταν …»
(Τρία βαπόρια σηκώθηκαν και πήγαν στην Πόλη στα μέρη τα δικά μας…).
Αυτά είναι λόγια από ένα αρβανίτικο τραγούδι.
Πόση αλήθεια κρύβουν άραγε μέσα τους;
Και όμως, είναι πέρα για πέρα αληθινά και δεν ειπώθηκαν «ποιητική αδεία».
Για την διαχρονική σχέση των Αρβανιτών με την Πόλη αυτή, μας το μαρτυρούν τα ιστορικά στοιχεία, αφού:
1. Εκεί, οι πρόγονοί τους Λέλεγες (των Μεγάρων), έκτισαν το Βυζάντιο.
2. Εκεί, ο επίσης δικός τους Μ. Κωνσταντίνος ίδρυσε την Βυζαντινή Αυτοκρατορία.
3. Εκεί, οι επίσης δικοί τους αυτοκράτορες, Κωνστάντιος, Ιουλιανός, Αναστάσιος Α΄, Ιουστίνος Α΄, Μ. Ιουστινιανός και Ιουστίνος Β΄, στην προσπάθειά τους να συνδέσουν τον αρχαίο με τον χριστιανικό πολιτισμό, έκτισαν έναν νέο ναό της Αθηνάς (της θεάς της Σοφίας), που τον ονόμασαν ναό «της του θεού Σοφίας» (δηλαδή την «Αγιά Σοφιά»).
4. Εκεί έπεσε υπερασπιζόμενος την Πόλη, ο τελευταίος, επίσης δικός τους, Καίσαρας, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος ή Δράγασης, έχοντας στο πλευρό του Αρβανίτες μαχητές, ενώ όλοι οι άλλοι ήταν κρυμμένοι στα μοναστήρια.
5. Εκεί τέλος και μέσα στο «Αρναούτ-κιόϊ» (το αρβανιτοχώρι της Πόλης), είχε την έδρα και το καταφύγιό της, η Φιλική Εταιρεία, στα δύσκολα χρόνια και λίγο πριν ξεσπάσει η Επανάσταση του ΄21.
Εκεί λοιπόν, στην Πόλη αυτή, παρουσιάστηκε και διασώθηκε ένας χορός, του οποίου ένα μικρό μόνο μέρος έχει διασωθεί μέχρι και τις μέρες μας, με την ονομασία «Χασάπικος».
Ο «Χασάπικος» ή και «Πολίτικος», με τον κοφτό του ρυθμό, χορεύονταν στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας από την «Συντεχνία των Μακελάρηδων» στο Πέραν και στην Πλατεία του Ιπποδρόμου και ήταν γνωστός τότε σαν «Αρναούτικος».
Για το πώς ονόμαζαν οι Μακελάρηδες τον χορό αυτό, αλλά και για το πώς χορεύονταν, υπάρχει μία μαρτυρία του 18ου αι.
Στο Χρονικό του Piere Augustin Gruxs, μέλους της Ακαδημίας Επιστημών και Καλών Τεχνών της Μασσαλίας, που εκδόθηκε το 1783, δημοσιεύεται μια επιστολή της Madame Chenier, μητέρας του μεγάλου Γάλλου ποιητή Andre Chenier (η οποία δεν είναι άλλη από την Ελληνίδα Ελισάβετ Σάντη-Λουμάκη), όπου, μαζί με άλλα, περιγράφει και το χορό αυτό.
Πρόθεσή μας δεν είναι να αναφερθούμε σε έναν χορό και να τον περιγράψουμε, μόνο και μόνο γιατί αυτός είναι δημιούργημα των Αρβανιτών, αλλά γιατί έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και για το «πώς» αλλά και το «γιατί» χορευόταν.
Παρακολουθήστε λοιπόν την ενδιαφέρουσα περιγραφή της κας Σάντη-Λουμάκη:
«Ο Αρναούτικος χορεύεται σήμερα στο Πέραν και στην πλατεία του Ιπποδρόμου από 200 ως 300 κασάπ-ογλάν.
Είναι Μακεδόνες ρωμαλέοι και σκληροτράχηλοι.
Τα κασάπ-ογλάν έχουν εξασφαλίσει προνόμια άγνωστα στους άλλους Έλληνες.
Κυκλοφορούν λ.χ. με μεγάλα μαχαίρια και στα ταξίδια τους έχουν δικαίωμα να φορούν σαρίκι και πράσινα ρούχα όπως οι Τούρκοι.
Στέκονται ο ένας πλάι στον άλλο και πιάνονται γερά από τη μέση.
Κάνουν όλοι το ίδιο βήμα έτσι που θαρρείς πως αποτελούν ένα σώμα.
Οι δύο κορυφαίοι, οι αρχιχορευτές στέκονται χωριστά κρατώντας μαχαίρι.
Ο ένας ξεχωρίζει από την πλούσια φορεσιά κι από μια φούντα που έχει πάνω στο σκούφο του σαν λοφίο περικεφαλαίας.
Άλλοι δεκαπέντε χορευτές, αποσπασμένοι επίσης από τον όγκο του χορού, είναι οπλισμένοι με μαχαίρια ή με ραβδιά και καμτσίκια.
Δεν αναγνωρίζετε λοιπόν, ρωτάει η Madam Chenier, στους κορυφαίους, τον Αλέξανδρο και τον Ηφαιστίωνα και δεν βλέπετε στους υπόλοιπους τον Παρμενίωνα, τον Σέλευκο, τον Αντίγονο, τον Πτολεμαίο, τον Κάσσανδρο και τους άλλους στρατηγούς του Αλεξάνδρου;
Αυτοί οι «στρατηγοί», ακολουθώντας το χορευτικό ρυθμό, κάνουν διαδοχικά μια γονυκλισία μπροστά στον αρχηγό. Εκείνος με το όπλο που κρατάει ή με μια κίνηση του χεριού, τους προστάζει να μεταφέρουν τις διαταγές του στις γραμμές του στρατεύματος.
Οι «στρατηγοί» σκορπίζουν αμέσως, τρέχουν με σπουδή άλλοι στο κέντρο και άλλοι στα άκρα, χτυπώντας ζωηρά το πόδι στο χώμα ή κροτώντας το καμτσίκι και βάζουν σε κίνηση τους «στρατιώτες» τους.
Εκείνοι, άλλοτε βηματίζουν κι΄ άλλοτε χορεύουν επί τόπου, έτσι που φαίνεται σαν να σαλεύουν ή να κλονίζονται.
Ακολουθεί νέα φάση.
Ο αρχηγός και η ακολουθία του (δεκαπέντε «στρατηγοί»), βαδίζοντας με ρυθμικό βηματισμό, διατρέχουν τις γραμμές κατά μήκος του χορού για επιθεώρηση.
Με τα χέρια πίσω ο αρχηγός κοιτάζει περήφανος και με εμπιστοσύνη τους χορευτές, που γονατίζουν ενώ περνούν μπροστά του.
Καθώς γυρίζει ο πρώτος χορευτής στο πόστο του ύστερα από την επιθεώρηση, παρουσιάζεται ένας άλλος χορός, που σίγουρα αντιπροσωπεύει την στρατιά του Δαρείου.
Ο αρχηγός και οι δέκα πέντε «στρατηγοί» αρχίζουν ένα κυκλικό χορό, σαν να κάνουν πολεμικό συμβούλιο.
Τα μουσικά όργανα παίζουν πιο δυνατά.
Οι «στρατηγοί» φεύγουν βιαστικά για να επισπεύσουν την κινητοποίηση των στρατευμάτων.
Ο χορός προχωρεί τώρα με μεγάλα βήματα.
Ξαφνικά ο σκοπός της μουσικής αλλάζει εντελώς.
Είναι ο λεγόμενος «κατακοπτός».
Οι χορευτές χωρίζονται σε τμήματα μ΄ έναν κορυφαίο επικεφαλής και προχωρούν με πηδηχτό βηματισμό.
Η Madam Chenier υποθέτει πως αυτή η κίνηση σημαίνει το πέρασμα του Γρανικού.
Η διαίρεση της στρατιάς σε πολλά τμήματα έγινε γιατί ήταν αδύνατο να περάσει η φάλαγγα το ποτάμι σε συγκροτημένη διάταξη.
Οι χορευτές, που ενσαρκώνουν τους στρατιώτες του Μ. Αλεξάνδρου, υποδηλώνουν με την πηδηχτή πορεία το δυναμισμό τους κατά την εξόρμηση ή τα εμπόδια που προβάλλουν το έδαφος και η ορμή του ποταμού.
Ύστερα από την υπερνίκηση αυτών των δυσκολιών αρχίζει πάλι η πρώτη μουσική.
Ο χορός ξαναπαίρνει την αρχική σύνθεσή του και παρατάσσεται σε μια γραμμή απέναντι στο άλλο στράτευμα που προελαύνει για να κατακτήσει το εχθρικό έδαφος.
Οι δύο αντικριστοί χοροί εξορμούν, συμπλέκονται και δίνουν τη συγκλονιστική εικόνα πραγματικού πολέμου.
Κι΄ ενώ η αρχική σύγκρουση αποτελεί μια συμβατική αποτίμηση μάχης σε λίγο εξελίσσεται σε πραγματικό πόλεμο, καθώς οι νέοι, ερεθισμένοι από το χορό και το κρασί, παρασύρονται άθελά τους σε βίαιες μονομαχίες.
Κατά τη διάρκεια του χορού μερικοί νέοι κουβαλούν στάμνες γεμάτες κρασί και κερνούν τους συντρόφους τους.
Αλλά και οι γυναίκες των γειτονικών σπιτιών προσφέρουν κρασί στους χορευτές για να παραταθεί ο χορός κάτω από τα παράθυρά τους.
Συχνά κατά τις συγκρούσεις αυτές, που θυμίζουν τις μάχες των Λαπήθων, δεκαπέντε και είκοσι χορευτές μένουν στον τόπο.
Γι΄ αυτό ο Αρναούτικος απαγορεύτηκε τώρα τελευταία στην Πόλη.
Έπειτα οι γενίτσαροι εξαγριώνονται βλέποντας αρματωμένους τους άπιστους, όταν αυτοί, αληθινοί μουσουλμάνοι, δεν έχουν τέτοιες ελευθερίες.
Κατά την Madam Chenier ο Αρναούτικος δεν είναι πολεμικός χορός αλλά μια αναπαράσταση των πολεμικών άθλων του Μ. Αλεξάνδρου.
Και σαν πρόσθετο πειστικό στοιχείο στην ερμηνεία της αναφέρει το τραγούδι που τραγουδούν οι λυράρηδες ενώ χορεύεται ο Αρναούτικος:
Που είναι ο Αλέξανδρος ο Μακεδόνας που όρισε την οικουμένη όλην; …».

Pierre Augustine Guys: Voyage littéraire de la Grèce ou Lettres sur les Grecs, anciens et modernes, avec un parallèle de leurs moeurs,  par M. Guys, secretaries du Roi, de I΄ Academie des Sciences et Belles Letters de Marseille (A Paris, 1783).
(Ερανισμός από το βιβλίο: «Ξένοι Ταξιδιώτες στην Ελλάδα», του Κυριάκου Σιμόπουλου).

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

Η Αρβανιτιά στο Μοριά

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες

Η Ερμιονίδα ανά τούς αιώνες
http://openarchives.gr/view/412853

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας

Τα αρβανίτικα τραγούδια της Ερμιονίδας
http://invenio.lib.auth.gr/record/1887

ΜΠΕΣΑ

ΜΠΕΣΑ
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «ΜΠΕΣΑ»

Άρβανον

Άρβανον
Βλέπε τεύχη από το περιοδικό «Άρβανον»

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας

Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας
Β'Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας Βόρειας-Δυτικής Αττικής(1992)

Arbërës-Arbanas

Μπεκτασήδες

Μπεκτασήδες
Βλέπε γιά Αλήπασα-Ρήγα Φεραίο

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες

Αρβανίτες καί Αλβανοί μετανάστες
«Αρβανίτες καί Αλβανοί Μετανάστες:Διαπραγμάτευση της Συλλογικής Ταυτότητας σε μιά αγροτική κοινότητα τού Νομού Αργολίδας» της Αγγελικής Αθανασοπούλου.

Ήπειρος-Ιλλυρίς

Arnaoutes

Arnauten-Albanesen-Skipetaren-Arbanitai

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας

Ομοσπονδία Ελλάδας καί Αλβανίας
Ιωάννης Μπαλάσκας:Ομοσπονδία Ελλάδας-Αλβανίας,σλαυική επιβουλή είς βάρος τού Ελληνισμού

Σούλι καί Σουλιώτες

Η ζωή των Αρβανιτών

Αρβανίτικο Μοιρολόϊ

Οί Αρβανίτες της Αττικής

Η συμβολή των Αρβανιτών

Μήτρος-Τρούκης

Αρβανίτικα θέματα

Arbanasi

Γάμος καί Γαμήλια Σύμβολα

Τhe Highland Lute

Τhe Highland Lute
The Albanian national epic

Αρβανίτες καί Έλληνες

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821

Η Ελληνο-Αλβανική Συμμαχία τού 1821
Grec et Arnaute Ethnographique des peuples de la Russie 1862 (Pauli Gustav Theodore Hristianovich) , http://skif-tag.livejournal.com/682663.html , http://fotki.yandex.ru/users/humus777/album/284616 , http://old.rgo.ru/2011/01/drugogo-roda-lyudi-arnauty/

«Η εικόνα της Αλβανίας καί των Αλβανών στην Ελλάδα τού 19ου αιώνα» τού Ν.Γκίκα

Η μάχη στη Σελλασία

Η μάχη στη Σελλασία
Funerary mask with helmet Gold funerary mask with bronze 'Illyrian' helmet from the cemetery of Sindos, circa 520 BC, Thessaloniki, Archaeological Museum,http://www.macedonian-heritage.gr/HellenicMacedonia/en/img_B1217a.html

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5

Δελτίον της ιστορικής και εθνολογικής εταιρείας της Ελλάδος| Τόμος 5
Κορυτσά,Πελασγοί καί Ιλλυριοί,Γκέγκες καί Δωριείς,Μακεδονία καί Ιλλυρο-Πελασγοί, Πελασγικές Θεότητες κτλπ.

Αλβανοί,αποσπάσματα από «Ιστορία τού Ελληνικού Έθνους»

Έλληνες καί Αλβανοί της Κάτω Ιταλίας

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ

ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ
ΑΡΒΑΝΙΤΕΣ-ΑΡΒΑΝΟΝ

ΕΛΛΗΝΕΣ ΚΑΙ ΑΛΒΑΝΟΙ

Αρβανίτες μουσουλμάνοι

Θεσσαλονίκη-Salonika

Албанец. 1829

The Spartan touch:albanian women who help their fighting men

Albanian Guard

Albanian Duel

Albania

Gegëria

Gegëria

Royal Albanian Gendarmerie

Αυλώνας-Vlorë(Λιαπουριά-Labëria)

Albanian wedding rejoicings

Gegëria

An old Albanian warrior(Greece)

Albanians firing at Turks in Istib

Albanians firing at Turks in Istib
Mάλλον θα εννοεί το γνωστό Ιστίμπεη.Albanians firing at Turks in Istib, in the Balkans. Illustration from French newspaper Le Petit Parisien. April 28, 1901

King Zog of Albania

King Zog of Albania
http://www.ebay.com/itm/King-Zog-of-Albania-w-sisters-in-traditional-native-costomes-1938-vintage-photo-/121387128131?pt=Art_Photo_Images&hash=item1c433c9543 , http://ellines-albanoi.blogspot.gr/2012/06/blog-post_9784.html

grecian and albanian costumes

The New King and Queen of Albania

Pogradec

A Prayer for Revenge

Albanians

A Rebel Chief from Albania

A Rebel Chief from Albania
THE SUN(1906)

Albanese mercenaries in a coffeeshop

Albanese mercenaries in a coffeeshop
A painting by Albert Franke

Tomb of Skanderbeg at Alessio(Lezhë)

Alessio-Lezhë (Gegëria)

Albanians at the tomb of Scanderbeg(Lezhë)

Tosks with Ghegs

Tosks with Ghegs
Oldest and Quaintest of Balkan Peoples By M. Edith Durham

Albania

Albania
1939

A Game of Chess(Gegëria)

A Game of Chess(Gegëria)
ALBERT JOSEPH FRANKE (German,1860-1924) , https://www.artrenewal.org/pages/artwork.php?artworkid=38058&size=large , http://www.liveauctioneers.com/item/11365716_attributed-to-albert-joseph-franke-german-1860 , http://www.masterart.com/Albert-Joseph-Franke-1860-1924-Board-Players-PortalDefault.aspx?tabid=53&dealerID=279&objectID=601523

Albanians

Albanians
The photo collection of Paul Siebertz,Albania in 1909

Albanier

Albanier
1815,Fremde Länder und Völker,Wilmsen, Friedrich Philipp.

Albanians-Gegëria

Study of Three Albanian Arnavuts and a Woman in Albanian Costume

En Albanie

Albania,The Love-Letter

Southern Albania

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)

Αλβανία-Aπoλλωνία(1848)
Edward Lear. http://oasis.lib.harvard.edu/oasis/deliver/~hou01475

Greek highland troops

Greece

Greece
Peoples Of All Nations Hammerton, J.A. Published by Educational Book Co., London, 1920 , http://www.abebooks.com/Peoples-Nations-Hammerton-J.A-Educational-Book/954598915/bd

Modern Greek Peasants

Greek funeral at Levadeia (Attica)

Greek funeral at Levadeia (Attica)
1894

Έλληνες ποιμένες-Greek sheperds

Chicago(1949)

Albanians(Australia)